ئەخمەت مۆمىن تارىمى   (شىنجاڭ خەلق نەشرىياتىنىڭ كاندىدات ئالىي مۇھەررىرى، نەنجىڭ ئۇنىۋېرسىتېتى تارىخ فاكۇلتېتىنىڭ دوكتۇرانتى)           ئۇيغۇرتارىخىنىڭ چەت ئەللەردە تەتقىق قىلىنىشى 19-ئەسىردىن تارتىپ رەسمىي باشلاندى. جۈملىدىن 19-ئەسىرنىڭ ئاخىرىدىن بۇيان دۇنيا مىقياسىدا مەركىزىي ئاسىيا (كەڭ دائىرىدىكى) ئىكىسپىدىتسىيەقىزغىنلىقىنىڭ كۆتۈرۈلىشى، شۇنداقلا مەركىزىي ئاسىيادا ياشىغان قەدىمكى مىللەتلەرگە ئائىت تارى ...

مۇنەۋۋەر ھەبىبۇللا يەتتە سۇ ۋادىسىدا ياشايدىغان 2000دىن ئارتۇق ئۇيغۇر بۇنىڭدىن يۈز نەچچە يىل ئىلگىرى مورغاپ دەرياسى ۋادىسىغا كۆچۈپ بارغان. مورغاپ دەرياسى ۋادىسىغا تۈركمەنىستان جۇمھۇرىيتىنىڭ جەنۇبىدىكى ئەڭ چوڭ دەريانىڭ بىرى ئىدى. تارىختا يىپەك يولى ئارقىلىق قەدىمكى مىسىر، بابىل، پېرسىيە، كاۋكاز ۋە يىراق شەرقنىڭ ھەرقايسى جايلىرىنى ئۆزئارا تۇتاشتۇرۇپ تۇرىدىغان قەدىمكى مەشھۇر شەھەر «مەرۋى»ئەنە شۇ مورغاپ دەريا ۋ ...

خوجا نىياز يوللۇغ تېكىن (ئاقسۇ مائارىپ ئىنستىتۇتى دوتسېنتى) موڭغۇلىيە ئەڭ قەدىمكى چاغدىن باشلاپ ئويغۇر قاتارلىق تۈركى خەلقلەرنىڭ ئانا تۇپراق يۇرتلىرىنىڭ بىرى. جۇڭگو تارىخى ماتىرياللىرىغا ئاساسلانغاندا، بۇ جايدا ئەڭ دەسلەپ مىلادىدىن نەچچە مىڭ يىل ئىلگىرىلا خەنچە دى، دىڭلىڭ ۋە كېيىن گاۋچې دېگەن نام بىلەن ئاتالغان شەرقى ئۇيغۇرلار ۋە ئۇلارنىڭ قان قېرىندىشى بولغان ھونلار پائالىيەت ئېلىپ بارغان. كۆك تۈرك خانلىقى ...

ئاپتۇرى -  قۇمتۇر ئىلاۋە: ئالتە-يەتتە يىللار ئىلگىرى بىر قىسىم ئۇچۇر خارەكتىرلىك يازمىلىرىمنى تور بەتلەرگە يوللىغانىدىم، بۇلارنىڭ بىر قىسمى كىيىنچە نامسىز ھالدا باشقىلار تەرپىدىن پايدىلىنىپ يۈرۈلدى، يەنە بەزىلىرى ئىزدېرەكسىز غايىپ بولۇپ كەتتى. ھازىر تورلاردىن ئىزدەپ باقسام بۇ يازمىلىرىمدىن ھېچبىر ئىزنا قالماپتۇ. قەدىرلىك ئوقۇرمەنلەرنىڭ ئوقۇپ كۆرۈشى ئۈچۈن بۇلارنىڭ بىر قىسمىنى قايتا تورغا يوللىدىم. ئەگەر پايد ...

مۇھەممەتئىمىن قۇربانى 1933- يىلكى باھار بايرىمى ھارپىسىدا جەنۇبىي شىنجاڭدىكى ئۆلكە ئارمىيىسىنىڭ دېۋىزىيە قوماندانى جىن شۇجى دورا يەپ ئۆلۈۋالدى. گەنسۇ تۇڭشۇيلۇڭ باش سەنمۇ لۇ دىڭ ئۇنىڭ ئورنىغا تەيىنلىنىپ، ئاقسۇدىن قەشقەرگە قاراپ كېلىۋاتقان «ئىسيانچىلار» نىڭ ئالدىنى توسۇش ۋە ئۇلارنى يوقىتىش ئۈچۈن قوشۇن تەشكىللىدى. لى دۇڭرۇڭ بۇ قوشۇننىڭ ئالدىنقى سەپ قوماندانى بولدى، ئاتلىق ۋە توپچى قىسىملىرىنى باشلاپ مارالبېشىن ...