ئىستانبۇلدىكى ئۇيغۇر ئانا تىل مەكتەپ مەسئۇللىرى ۋە ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ قاتنىشىشىدا ئانا تىل ئوقۇتۇشى ھەققىدە مۇزاكىرە يىغىنى ئويۇشتۇرۇلدى

كۈنىمىزدە دىئاسپورادا كۆپلىگەن ئانا تىلى مەكتەپلىرى بار بولسىمۇ، ماتېرىيال كەمچىل بولۇشتەك بىر بوشلۇق بار ئىدى. بۇ بوشلۇقنى تولدۇرۇش ۋە ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلارغا ئۇيغۇر تىلى ۋە ئەدەبىياتىنى سىستېمىلىق ئۆگىتىش ئۈچۈن، يۈرۈشلەشكەن 5 قىسىملىق «ئۇيغۇر تىلى ۋە ئەدەبىياتى دەرس كىتابلىرى» ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى ئانا تىل كومىتېتى تەرىپىدىن تەييارلىنىپ ئىستانبۇلدا نەشر قىلىندى ۋە بۇنىڭ بىلەن ئۇيغۇر دىئاسپوراسىدا ئانا تىل مائارىپىدا بىر چوڭ بوشلۇق تولدۇرۇلغان بولدى.

2024-يىلى 6-ئاينىڭ 9-كۈنى، ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى ۋەخپىسىنىڭ ئىستانبۇلدىكى ئىشخانىسىدا ئۇيغۇر ئاكادېمىيەسى ۋەخپى رەئىسى دوكتور مەغپىرەت كامال خانىم ۋە ئۇيغۇر ئانا تىل كومىتېتى مۇدىرى دوتسېنت راھىلە كاشىغەرى خانىم ئىستانبۇلدىكى ئۇيغۇر ئانا تىل مەكتەپلىرىنىڭ مەسئۇللىرى ۋە ئوقۇتقۇچىلىرىغا يېڭىدىن نەشر قىلىنغان يۈرۈشلەشكەن 5 قىسىملىق «ئۇيغۇر تىلى ۋە ئەدەبىياتى دەرس كىتابلىرى» نىڭ تۈزۈلۈش ئالاھىدىلىكى ۋە تارقىتىش ئەھۋالى ھەققىدە مەلۇمات بەردى.

ئۇيغۇر ئانا تىل كومىتېتى مۇدىرى دوتسېنت راھىلە كاشىغەرى خانىم كىتابلار ھەققىدە مەلۇمات بېرىپ، 5 كىتابتىن تەركىب تاپقان بۇ «ئۇيغۇر تىلى ۋە ئەدەبىياتى دەرسلىكى» يۈرۈشلۈكلىرىنى پىلانلاشتىن تارتىپ تەييارلاش ۋە نەشر قىلىشقىچە بولغان باسقۇچلارغا قاتناشقان ۋە قوللىغانلارنىڭ تىرىشچانلىقى تىلغا ئېلىپ ئۆتۈلدى، شۇنداقلا، بۇ جەرياندا يولۇققان مەسىلىلەر ۋە كىتابنىڭ مەزمۇنى ھەققىدە تەپسىلىي توختالدى.

يىغىندا ئىستانبۇلدا ئانا تىلى ئوقۇتۇشى بىلەن شوغۇللىنىدىغان 8 ئانا تىل مەكتىپىنىڭ مەسئۇللىرى ۋە ئوقۇتقۇچىلىرى بىرلىكتە يېڭى تۈزۈلگەن دەرسلىك كىتابلار بىلەن ئەتراپلىق تونۇشۇپ چىقتى ۋە كىتابلارنىڭ تۈزۈلۈشى، ئانا تىل ئوقۇتۇشىدىكى قېيىنچىلىقلار ھەم شۇنداقلا ئانا تىل ئوقۇتقۇچىلىرىنى تەربىيەلەش قاتارلىق بىر قاتار تېمىلاردا مۇزاكىرەلەشتى.

شەرقىي تۈركىستاندىكى ئۇيغۇر مەكتەپلىرىدە ئانا تىلىمىز چەكلەنگەن ۋە ئىشلىتىلىش دائىرىسى كۈنسېرى چەكلىمىگە ئۇچراۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە، ئۇيغۇر بالىلىرىنىڭ دىئاسپورادا ئۇيغۇر تىلىنى ئۆگىنىشىنىڭ مۇھىملىقى تەكىتلەندى ۋە بۇ مەسىلىدە ئانا تىلى ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ يۈكىنىڭ ئېغىر ئىكەنلىكىگە دىققەت تارتىلدى.

تونۇشتۇرۇشتا كىتابنىڭ مەزمۇنىغا مۇناسىۋەتلىك تۆۋەندىكى بايانلار ئوتتۇرىغا قويۇلدى:

كىتابلاردىكى ۋەتەنپەرۋەرلىك ھەققىدىكى تېكىستلەر ۋە ئۇيغۇرلارغا خاس رەسىملەر ئۇيغۇر بالىلىرىغا ئۇيغۇر مىللىي كىملىكى ۋە مەدەنىيىتى ھەققىدە ئۇچۇر بېرىدۇ. يەنە مۇستەقىل تەپەككۇر قىلالايدىغان، ئۆزىگە ئىشىنىدىغان، باتۇر، ئىرادىلىك، روھىي تۇتقۇندىن قۇتۇلۇپ، ئۇيغۇر روھىنى ئۇرغۇتىدىغان ئەۋلادلارنى يېتىشتۈرۈشكە تۆھپە قوشىدۇ.

بۇ دەرسلىكلەرنى تۈزۈشتە، ۋەتەندە نەشر قىلىنغان تىل ۋە ئەدەبىيات دەرسلىكلىرىنىڭ تېكىستلىرى ئاساس قىلىنغان، ئەمما باشقا تېكىستلەرنى قوشۇش ئارقىلىق كىتابلارنىڭ قىممىتى يۇقىرى كۆتۈرۈلگەن. كىتابلاردا ئۇيغۇر مىللىي كىملىكىنى تونۇش، تەپەككۇر سىستېمىسىنى ئۆگىتىش ۋە قىممەت قاراشلارنى داۋاملاشتۇرۇشقا ئالاھىدە ئەھمىيەت بېرىلگەن.

مېتودولوگىيە جەھەتتىن، ھازىرقى زامان پېداگوگىكا ئىلمىنىڭ ھازىرقى تەتقىقات نەتىجىسى نەزەرگە ئېلىندى. بۇ تېمىلار ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئالاھىدىلىكىنى كۆزدە تۇتۇپ، ھەر بىر سىنىپ ئوقۇغۇچىسىنىڭ سەۋىيىسىگە ئاساسەن ئورۇنلاشتۇرۇلغان.
كىتابلارنى تونۇشتۇرۇشت باسقۇچىدىن كېيىن، قاتناشقۇچىلاردىن پىكىر ئېلىندى. ئۇيغۇر ئانا تىلى ئوقۇتقۇچىلىرى ئۆزلىرىنىڭ ئۇزۇندىن بۇيان ئۇيغۇر تىلى ۋە ئەدەبىيات مائارىپىدا ماتېرىيال يېتىشمەسلىكنىڭ ئازابىنى تارتىۋاتقانلىقىنى، بۇ «ئۇيغۇر تىلى ۋە ئەدەبىيات دەرسلىرى» يۈرۈشلۈكلىرىنىڭ ئىنتايىن ئېھتىياجلىق بىر پەيتتە ئوتتۇرىغا چىققانلىقىنى بايان قىلدى. ئوقۇتقۇچىلار يەنە كىتابلارنى كۆرۈپ چىققاندىن كېيىن، كىتابلارنىڭ مەزمۇنى ۋە لاھىيە جەھەتتە ناھايىتى سۈپەتلىك تەييارلانغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويدى.

ئاخىرىدا، ئۇيغۇر ئاكادېمىيەسى ۋەخپى رەئىسى دوكتور مەغپىرەت كامال خانىم كىتابلارنى ئانا تىل مەكتەپلىرى ۋە ئوقۇتقۇچىلارغا ھەقسىز تارقىتىش ھەققىدە مەلۇمات بەردى ۋە ئىستانبۇلدىكى ھەر قايسى ئانا تىل مەكتەپلىرىدىكى ئوقۇغۇچىلارنىڭ سانىغا ئاساسەن ئېھتىياج تىزىملىكى تەييارلاندى ۋە پات ئارىدا تارقىتىپ بېرىدىغانلىقىنى ئۇقتۇردى.