1. مەھمۇت قەشقەرى ( 1008- 1105 ) بۈيۈك ئالىم، تىلشۇناس. شاھانە ئەسەر « تۈركىي تىللار دىۋانى » نىڭ مۇئەللىپى. ئۇ خان جەمەتى ئائىلىسىدە دۇنياغا كېلىپ، بىر ئۆمۈر ئىجادىيەت بىلەن شۇغۇللىنىشتىن سىرت، قەشقەردە مەدرىسە ئېچىپ مۇدەررىسلىك قىلغان. ئۇنىڭ يەنە باشقا ئەسەرلىرى بارلىقى مەلۇم بولسىمۇ، زامانىمىزغىچە يېتىپ كېلەلمىگەن. ئالىمنىڭ تۇغۇلغان ۋە ۋاپات بولغان ۋاقتى ھەققىدە ئېنىق مەلۇمات يوق. ئەمما 97 يىل ئۆمۈر كۆرۈ ...

خارىزىمى دۇنيا ئىلىم ـ پەن تارىخىدا نام چىقارغان بولۇپ، ئۇ 9 ـ ئەسىردە خۇراساننىڭ خارىزىم شەھىرىدە دۇنياغا كەلگەن كاتتا ئالىملىرىمىزنىڭ بىرى ھېسابلىنىدۇ. ئۇنىڭ 802 ـ يىلى تۇغۇلغانلىقى تەخمىن قىلىنماقتا. ئۇ بىر تۈرك ئاتا ـ ئانىدىن دۇنياغا كەلگەن بولۇپ، تەلىم ـ تەربىيەسىنى غەربىي تۈركئېلىدە تاماملىغان ئىدى. ئۇنىڭ ئەسلى ئىسمى ئەبۇ ئابدۇللاھ مەھمەت بىن مۇسا خارىزىمى ئىدى. ئۇ خۇراساندىكى تۈرك شەھىرى ھېسابلىنىدىغ ...

شىرىپ خۇشتار (1) تاشاخۇنۇم ئەزىزىنىڭ ھاياتىي پائالىيىتى تاشاخۇنۇم ئەزىزى كىچىكىدىنلا زېرەك، كۆرگەنلا نەرسىگە قىزىقىدىغان تىرىشچان، تەدبىرلىك بالا بولۇپ، ئۇ ئوقۇش جەريانىدا پارس، ئەرەب، تۈرك تىل يېزىقىنى پۇختا ئىگىلىگەننىڭ سىرتىدا، ئەرەب تىلى-قۇرئان تەپسىرى جەھەتتىمۇ خېلى ۋايىغا يەتكەنىدى. تاشاخۇنۇم ئەزىزى دىنىي مەكتەپنىڭ يۇقىرى سىنىپلىرىدا ئوقۇۋاتقان ۋاقىتلىرىدا ھەر قايسى سورۇنلاردا دىنىي مۇتالىئە ۋە تەپسىر ...

نىمشېھىت (ئارمىيە ئىلى سايرامى) ( 1904 – 1971 ) ئۇيغۇر ھازىرقى زامان ئەدەبىياتىنىڭ داڭلىق پىشۋالىرىدىن بىرى. مەشھۇر شائىر، مائارىپچى، ژورنالىسىت ۋە جامائەت ئەربابى. ئۇ ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتى بىلەن ھازىرقى زامان ئەدەبىياتىنى بىر – بىرىگە تۇتاشتۇرغۇچى كۆۋرۈك، دېگەن پەخىرلىك نامغا ئىگە. نىمشېھىت كىچىكىدىنلا زۇلۇمغا، جاھالەتكە قارشى ئىسيانكار خارەكتىرىنى يىتىلدۈرگەن ھەم بۇ خىل روھنى ھۆرلۈككە ئېرىشىشنىڭ، مەر ...

يۈسۈپجان ياسىن بۇ ماقالىنى بۈيۈك شائىر ۋە مۇتەپەككۇر ئەلىشىر نەۋائى تۇغۇلغانلىقىنىڭ 570 يىللىقىغا بېغىشلايمىز. 15- ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدا خوراساندا ئەدەبىي ئىجادىيەت، سىياسىي ۋە مەدەنىي پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللانغان نىزامىدىن ئەلىشىر نەۋائى مەشھۇر شائىر، سەنئەتكار، ئالىم، مۇتەپەككۇر ۋە دۆلەت ئەربابى سۈپىتىدە تۈركىيلەرنىڭ تەپەككۇر ۋە مەدەنىيەت تارىخىدا يېڭى بىر دەۋر ياراتقانىدى. فرانسۇز شەرقشۇناسى جون پا ...