ئاپتۇرى: ئۈمىدۋار ئۇيغۇرلارنىڭ 19-ئەسىردىكى سىياسىي تارىخى، بولۇپمۇ رۇسىيە-قەشقەرىيە مۇناسىۋەتلىرى ۋە قەشقەرىيە-بېرتانىيە مۇناسىۋەتلىرى ئۇزۇندىن بۇيان قىزىقارلىق تېما سۈپىتىدە تەتقىق قىلىنماقتا. بۇ مەسىلىلەر بويىچە يېقىنقى يىللاردا بىر قىسىم رۇسىيە تارىخچىلىرى چار رۇسىيە ئارخىپلىرى بويىچە يېڭى ئۇچۇرلارنى ئىزدەپ تېپىپ ئېلان قىلماقتا. قەشقەرىيە ھەققىدە 19-ئەسىردە قەشقەرگە بارغان چار رۇسىيە ئەلچىسى كۇروپاتكىن ...

خۇشىد دەۋران (ئۆزبىكىستان) مىلادىيە 1404-يىل 11-ئاينىڭ 28-كۈنى. ئەمىر تۈمۈر ئۆزىنىڭ بىر ئۆمۈرلۈك ئارزۇسى بولغان چىن مەملىكىتىنى ئېلىش نىيتىدە سەمەرقەندتىن چىقتى.دەسلەپ ئاقسۇلاتقا كېلىپ بىر ئايچە مەنزىل قۇردى.كىيىن ئۇ يەردىن قوزغۇلۇپ،ئۈچ ھەپتە يول يۈرۈپ ئوترارغا يەتتى. سارايمۈلۈك خانىم ئەمىر بىلەن بىرگە ئىدى.ئەمىر تۈمۈر ئوتراردا بىر ئايدىن كۆپرەك تۇردى.ساھىبقىران نەدە بولسا سەلتەنەت تەختى شۇ يەرگە كۈچەتتى. ش ...

1682-يىلى ئاق تاغلىقلار مەزھىپىنىڭ باشلىغى ئاپپاق خوجا (خوجا ھىدايىتۇللا) جۇڭغار خانلىقىنىڭ خانى غالداننىڭ ياردىمىدە يەكەن سەئىديە خاندانلىقىنىڭ پايتەختى يەكەننى ئېگەللەپ،ئىسمايىل خاننى تەخىتتىن چۈشۈرۈپ خوخىلار ھاكىميىتىنى تىكلىدى.شۇنىڭ بىلەن چاغاتاي ئەۋلاتلىرىدىن سۇلتان سەئدخان قۇرغان يەكەن سەئىديە خانلىقى (1541-1682) گۇمران بولدى يەكەن سەئىديە خانلىقىنىڭ ئاخىرقى مەزگىلدە ،يەكەن سەئىديە خانلىقىدا قار تاغلى ...

ھاجى نۇر ھاجى 1- بۆلۈم ئۇيغۇرلار ھەققىدە قىسقىچە مەلۇمات ئۇيغۇرلار ئوتتۇرا ئاسىيادا مەدەنىيىتى خېلى بۇرۇن تەرەققىي قىلغان، ئۇزۇن تارىخقا ئىگە قەدىمقى مىللەتلەردىن بىرى. «ئۇيغۇرلارنىڭ مىلادى 5 – ئەسىردە ئېلىپبەلىك يېزىق قوللانغانلىغى ھەققىدە ئېنىق ماددىي پاكىت بار.»① بىز ئۇيغۇرلارنىڭ يازما ئەدەبىياتىنىڭ خېلى بۇرۇنلا مەيدانغا كەلگەنلىكىنى ۋە 8 – ئەسىرنىڭ باشلىرىدا ئالاھىدە راۋاجلانغانلىقىنى بىلىمىز. ئۇيغۇرلار ...

1334- يىلى تۈزۈلگەن يۈەن دەۋرىدىكى مەشھۇر ئەدىب ئوۋ ياڭ شۈەن ( 欧阳玄 ) نىڭ قەلىمىدىكى << گۇي جەي مەجمۇئەسى >> دېگەن ئەسەرگە كىرگۈزۈلگەن << قوچۇدىكى شى جەمەتى شەجەرىسى >> دەل بىلگە تۇنيۇقۇقنىڭ ئەۋلادلىرىنىڭ شەجەرىسى بولۇپ، مەزكۇر شەجەرىنىڭ باش قۇرلىرىدا : << شى جەمەتى ئۇيغۇرلاردىندۇر، تۇنيۇقۇق ئۇلارنىڭ ئەجدادىدۇر … >> دەپ خاتىرىلەنگەن. بۇ يەردە تىلغا ئېلىنغان كىشى، يەنى تۇني ...